* Phép biện chứng đã tuần tự trải qua những giai đoạn phát triển qua 3 giai đoạn

1. Phép biện chứng cổ đại

- Phép biện chứng xuất hiện trong triết học thời cổ đại.

- Các nhà triết học ở phương Đông lẫn phương Tây thời cổ đại đã xem thế giới khách quan thay đổi trong những sợi dây liên hệ vô cùng tận. 

2. Phép biện chứng duy tâm 

 - Biện chứng được bắt đầu từ tinh thần và kết thúc ở tinh thần, thế giới hiện thực chỉ là biểu hiện của các ý niệm nên biện chứng của các nhà triết học cổ điển Đức là biện chứng duy tâm.

- Đỉnh cao của hình thức cơ bản này được thể hiện trong triết học cổ điển Đức.

3. Phép biện chứng duy vật

-  Karl Marx và Friedrich Engels đã kế thừa những hạt nhân hợp lý trong phép biện chứng duy tâm để xây dựng phép biện chứng duy vật với tính cách là học thuyết về mối liên hệ phổ biến và về sự phát triển.