CHỦ ĐỀ 1. LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI.

1. Trình bày những thành tựu đạt được của Liên Xô và Đông Âu qua giai đoạn 1945-1950

a) Liên Xô:

* Thành tựu chủ yếu:

- Liên Xô đã hoàn thành kế hoạch 5 năm khôi phục kinh tế (1946 – 1950) trước thời hạn 9 tháng. Đến năm 1950:

+ Sản lượng công nghiệp: tăng 73%

+ Sản lượng nông nghiệp: đạt mức trước chiến tranh.

+ Khoa học – kĩ thuật: Năm 1949, Liên Xô chế tạo thành công bom nguyên tử, phá vỡ thế độc quyền vũ khí hạt nhân của Mĩ.

* Về kinh tế:

- Liên Xô trở thành cường quốc công nghiệp đứng thứ hai thế giới (sau Mĩ).

+ Chiếm khoảng 20% tổng sản lượng công nghiệp toàn thế giới.

+ Đi đầu trong nhiều ngành công nghiệp quan trọng.

- Sản lượng nông phẩm trong những năm 60 (thế kỉ XX) tăng trung bình 16%/năm.

* Về khoa học - kĩ thuật:

- Năm 1957:  Liên Xô là nước đầu tiên phóng thành công vệ tinh nhân tạo.

- Năm 1961: phóng tàu vũ trụ Phương Đông đưa nhà du hành vũ trụ I. Gagarin bay vòng quanh Trái Đất, mở đầu kỉ nguyên chinh phục vũ trụ của loài người.

* Về xã hội: có nhiều biến đổi

- Chính trị tương đối ổn định.

- Tỷ lệ công nhân chiến 55% số người lao đông cả nước.

- Trình độ học vấn của người dân được nâng cao (3/4 số dân có trình độ trung học và đại học).

* Về đối ngoại: Liên Xô thực hiện chính sách bảo vệ hòa bình thế giới, ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc và giúp đỡ các nước xã hội chủ nghĩa.

b) Đông Âu:

- Trong những năm 1950 - 1975, các nước Đông Âu đã thực hiện nhiều kế hoạch 5 năm nhằm xây dựng cơ sở vật chất - kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội trong tình hình khó khăn phức tạp.

- Với sự giúp đỡ có hiệu quả của Liên Xô và sự nỗ lực vươn lên của nhân dân, các nước Đông Âu đã giành được nhiều thành tựu to lớn.

+ Tiến hành xây dựng nền công nghiệp, điện khí hóa toàn quốc, nâng sản lượng công nghiệp lên gấp hàng chục lần.

+ Nông nghiệp phát triển nhanh chóng, đáp ứng nhu cầu lương thực và thực phẩm của nhân dân.

+ Trình độ khoa hoc - kĩ thuật được nâng lên rõ rệt.

=> Từ những nước nghèo, các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu đã trở thành các quốc gia - nông nghiệp.

Những thành tựu đạt được của Liên Xô và Đông Âu qua giai đoạn 1950 - đầu những năm 70 của thế kỉ XX.

a) Liên Xô:

* Về kinh tế:

- Trong hai thập niên 50 và 60 của thế kỉ XX, nền kinh tế Xô viết tăng trưởng mạnh mẽ.

- Sản xuất công nghiệp bình quân hàng năm tăng 9,6%.

- Chiếm khoảng 20% sản lượng công nghiệp của toàn thế giới

⟹ Liên Xô đã trở thành cường quốc công nghiệp đứng thứ hai thế giới sau Mĩ.

* Về khoa học - kỹ thuật:

- Năm 1957, Liên Xô là nước đầu tiên phóng thành công vệ tinh nhân tạo lên khoảng không vũ trụ, mở đầu kỉ nguyên chinh phục vũ trụ của loài người.

- Năm 1961, Liên Xô phóng con tàu “Phương Đông” đưa nhà du hành vũ trụ Ga-ga-rin lần đầu tiên bay vòng quanh Trái Đất và đây cũng là nuớc dẫn đầu thế giới về những chuyến bay dài ngày trong vũ trụ...

* Đối ngoại:

- Chủ trương duy trì hòa bình thế giới, thực hiện chính sách chung sống hòa bình, quan hệ với tất cả các nước 

- Tích cực ủng hộ cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, giành độc lập tự do của các dân tộc áp bực. 

b) Đông Âu:

Sau 20 năm xây dựng đất nước (1950 - 1970), cùng với sự giúp đỡ của Liên Xô, các nước Đông Âu đã thu được nhiều thành tựu to lớn. Đó là:

- Trở thành những nước công - nông nghiệp.

- Bộ mặt kinh tế - xã hội của đất nước đã thay đổi căn bản và sâu sắc.

+ Trước chiến tranh, An-ba-ni là nước nghèo nhất châu Âu. Tới năm 1970, nền công nghiệp đã được xây dựng, cả nước đã được điện khí hoá.

+ Năm 1975, tổng sản phẩm công nghiệp của Bun-ga-ri tăng 55 lần so với năm 1939.

+ Vốn là nước đã có những cơ sở công nghiệp, tới lúc này Tiệp Khắc được xếp vào hàng các nước công nghiệp phát triển, chiếm 1,7% sản lượng công nghiệp thế giới.

+ Mặc dù có nhiều hạn chế về tài nguyên thiên nhiên, Cộng hoà Dân chủ Đức đã đạt được những thành tích đáng kể, sản xuất tăng gấp 5 lần, thu nhập quốc dân tăng 4 lần so với năm 1949.

2.

- Ý nghĩa của những thành tựu trong công cuộc xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (1945 - 1975) là làm đảo lộn chiến lược toàn cầu của Mỹ. Thể hiện tính ưu việt của chủ nghĩa xã hội. Phát triển kinh tế nâng cao đời sống nhân dân, củng cố quốc phòng.

- Trình bày những thành tựu đạt được của Liên Xô và Đông Âu qua hai giai đoạn 1945-1950

Thành tựu đạt được : Trước tình hình đất nước như vậy LX vừa phải chú ý nhiệm vụ củng cố quốc phòng an ninh, vừa phải hàn gắn vết thương chiến tranh phát triển kinh tế đất nước . Với tinh thần vượt qua khó khăn gian khổ nhân dân LX đã hoàn thành thắng lợi kế hoạch 5 năm lần thứ 4 (1946-1950) trong thời gian là 4 năm 3 tháng chỉ tiêu đều đạt và vượt kế hoạch.

+ Công nghiệp : 1950 sản xuất công nghiệp tăng 73% (dự định tăng 48%), hơn 6000 nhà máy được khôi phục và xây dựng đã đi vào hoạt động .

+ Nông nghiệp: cũng vượt mức trước chiến tranh, đời sông nhân dân được cải thiện thu nhập quốc dân tăng 6,6% so với năm 1940.

+KHKT: 1949 LX chế tạo thành công bom nguyên tử phá vỡ thế độc quyền hạt nhân của Mĩ.

và1950-đến đầu những năm 70 của thế kỉ XX.

Sau khi hoàn thành công cuộc khôi phục kinh tế hàn gắn vết thương chiến tranh Lx tiếp tục công cuộc xây dựng cơ sở vật chất kĩ thuật của CNXH với việc thực hiện các kế hoạch dài hạn như kế hoach 5 năm lần thứ 5 1951- 1955; kế hoạch 5 năm lần thứ 6: 1956-1960 và kế hoạch 7 năm 1959-1965 với phương hướng chính là ưu tiên phát triển công nghiệp nặng , thực hiện thâm canh trong nông nghiệp, đẩy mạnh tiến bộ KHKT, tăng cường sức mạnh quốc phòng.

Kết quả là LX đã thu được những thành tựu to lớn:

Về Kinh tế : + Công nghiệp : Sản xuất công nghiệp tăng bình quân hằng năm 9,6%, sản lượng công nghiệp chiếm 20% thế giới LX trở thành cường quốc công nghiệp dứng thứ hai thế giới.

                  + Nông nghiệp: năm 1970 sản lượng lương thực đat 186 triệu tấn năng xuất trung bình là 15,6 tạ / ha.

                  + KHKT: 1957 LX là nước đầu tiên phóng thành công vệ tinh nhân tạo mở ra kỷ nguyên chinh phục vũ trụ của loài người. 1961 nhà du hành vũ trụ GaGa Rin lái con tàu phương Đông bay vòng quanh trái đất trong vòng 108 phút

                 + Xã hội : có những thay đổi rõ rệt 1971 công nhân chiếm 55% số lao đọng cả nước , nhân dân có trình độ học vấn cao

                 + Quân sự: 1972 qua việc ký một số hiệp định về hạn chế vũ khí hạt nhân, chiến lược quân sự LX đạt thế cân bằng về chiến lược quân sự với Mĩ và các nước phương Tây

Về đối ngoại: Thực hiện chính sách đối ngoại hòa bình, quan hệ hữu nghị với tất cả các nước trên thế giới, tích cực ủng hộ cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân và phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa .Tích cực giúp đỡ vật chất và tinh thần cho các nước XHCN anh em , LX trở thành thành trì và chỗ dựa vững chắc cho hòa bình và CMTG.

- Ý nghĩa của những thành tựu mà Liên Xô và Đông Âu đạt đượcÝ nghĩa: Những thành tựu LX đạt được có ý nghĩa to lớn về chính trị quân sự , làm đảo lộn chiến lược toàn cầu phản Cm của Mĩ và các nước đồng minh, tăng cường củng cố hòa bình an ninh thế giới và thúc đẩy phong trào CMTG phát triển.

Nét chính của quá trình đấu tranh giành độc lập và sự phát triển, hợp tác sau khi giành độc lập ở các nước Á, Phi,Mĩ la-tinhTrước CTTG II hầu hết các nước Á, Phi, Mĩ la tinh đều có chung hoàn cảnh bị đế quốc thực dân thống trị.PTGPDT ở Á, Phi, Mĩ la tinh đều chịu ảnh hưởng sâu sắc của CM tháng 10 Nga và sự ra đời của nhà nước XHCN đầu tiên trên thế giới. PTGPDT ở đây bùng lên mạnh mẽ từ cuối và sau CTTG II nhờ được sự cổ vũ và giúp đỡ lớn lao của Lx và lực lượng đồng minh chống phát xít. Đến nay tuyệt đại đa số các nước Á, Phi, Mĩ la tinh đã giành được độc lập ở những mức độ khác nhau nhiều nước đã chọn con đường đi lên CNXH.

-Thắng lợi của phong trào đấu tranh giành độc lập ở các dân tộc Á, Phi , Mĩ La Tinh và ý nghĩa của thắng lợi đó .Hệ thống thuộc địa của CNTD sụp đổ hoàn toàn, góp phần tăng cường lực lượng và mở rộng trận địa của CNXH (với thắng lợi của CM Trung Quốc, Việt Nam, Cu-ba). Hơn 100 quốc gia độc lập trẻ tuổi ra đời, các nước Á, Phi, Mĩ latinh ngày càng có vai trò quan trọng trong đời sống chính trị TG. Góp phần làm xói mòn trật tự hai cực Ianta.

- Nhiệm vụ to lớn của các nước Á Phi, Mĩ La Tinh sau khi củng cố độc lập chủ quyền.Sau khi hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc – thực dân đã sụp đổ hoàn toàn, lịch sử các nước Á, Phi, Mĩ Latinh đã sang chương mới với nhiệm vụ to lớn là củng cố nền độc lập dân tộc, xây dựng và phát triển đất nước nhằm khắc phục tình trạng nghèo nàn, lạc hậu kéo dài từ bao đời nay.

- Nhận xét những khó khăn của các nước Á- Phi Mĩ La- Tinh đang gặp phải và đề xuất những giải pháp khắc phục khó khăn đó.

- Sự suy thoái nặng nề về kinh tế, lạm phát tăng, khủng hoảng trầm trọng, nợ nước ngoài chồng chất, dẫn đến nhiều biến động về chính trị.

- Mâu thuẫn xã hội là vấn đề nổi cộm, tham nhũng trở thành quốc nạn đã hạn chế sự phát triển kinh tế

#tsuki.tln